Γιάννης Μαντζουράνη: Και πολύ αργήσαμε…

“Το κράτος δικαίου δεν επιδέχεται ούτε ανέχεται κανενός είδους διακρίσεις. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και όσα στην πράξη αυτά συνεπάγονται δεν παραχωρούνται από κανέναν, αλλά αποτελούν παναναθρώπινες αξίες, που εξοπλίζονται με την ισχύ κανόνων δικαίου και είναι αυτονόητες σε μια πολιτισμένη κοινωνία και ιδίως στις κοινωνίες του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού”, γράφει ο Γιάννης Μαντζουράνης σε νέο του άρθρο, με αφορμή την κατάθεση πριν λίγες μέρες της πρότασης νόμου από τον ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ για τον γάμο ομοφύλων και τα δικαιώματα ΛΟΑΤΚΙ+. Και συμπληρώνει: Ήρθε η στιγμή, που η Ελλάδα πρέπει να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει. Χωρίς εκπτώσεις και χωρίς αστερίσκους*.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ συμμετείχε φέτος στο Athens Pride όχι μόνο με την παρουσία δεκάδων στελεχών του, και βέβαια του Αλέξη Τσίπρα, αλλά και με την κατάθεση πριν λίγες μέρες της πρότασης νόμου για την «άρση διακρίσεων λόγω φύλου στο Οικογενειακό Δίκαιο, κατοχύρωση δικαιώματος γάμου για όλα τα πρόσωπα και αναγκαίες προσαρμογές της νομοθεσίας», που υπογράφει σύσσωμη η Κοινοβουλευτική Ομάδα, με πρώτο τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Και πολύ αργήσαμε, λέει ο Αλέξης Τσίπρας στο σχετικό βίντεο, υπονοώντας ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ως κυβέρνηση θα έπρεπε να επιλύσει αυτό το θέμα παρά τις πιέσεις τόσο από την τότε αξιωματική αντιπολίτευση της ΝΔ, που καταψήφισε ακόμα και το σύμφωνο συμβίωσης και την ταυτότητα φύλου, όσο και από ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας.

Και πολύ αργήσαμε, γιατί πρόκειται για κάτι πολύ απλό: Για την αναγνώριση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων – όπως ακριβώς αναγνωρίζονται και από το ευρωκοινοβούλιο- σε μια μεγάλη ομάδα Ελλήνων πολιτών αλλά και άλλων ανθρώπων, που δεν έχουν ελληνική ιθαγένεια, αλλά ζουν και δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, οι οποίοι βιώνουν για χρόνια δυσμενείς διακρίσεις, καταφρονητικές συμπεριφορές από το κράτος, ακόμα και πράξεις βίας, εξαιτίας και μόνο του σεξουαλικού προσανατολισμού τους.

Προς επίρρωση των παραπάνω σημειώνεται ότι ο γάμος μεταξύ ζευγαριών του ίδιου φύλου αναγνωρίζεται σε 13 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Αυστρία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γερμανία, Μάλτα, Ιρλανδία, Φιλανδία, Γαλλία, Δανία, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Σουηδία και Πορτογαλία) και σε 16 κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης (πέραν των παραπάνω συμπεριλαμβάνονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία και η Ισλανδία). Επίσης, η από κοινού τεκνοθεσία από ζευγάρια ιδίου φύλου έχει θεσμοθετηθεί σε αρκετά ευρωπαϊκά κράτη (Ανδόρα, Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Μάλτα, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο), όπως, άλλωστε, στα ίδια περίπου κράτη προβλέπονται διαδικασίες ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής για ΛΟΑΤΚΙ+ ζευγάρια.

Εν συντομία, με την πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ικανοποιείται το εμβληματικό και πάγιο αίτημα της διεύρυνσης του δικαιώματος σύναψης γάμου, ανεξάρτητα από το φύλο και τα χαρακτηριστικά φύλου, για όλα τα ζευγάρια. Αυτό το δικαίωμα συνεπάγεται ότι αυτόματα τα δύο μέρη κάθε είδους ζευγαριών αποκτούν όλα τα δικαιώματα, που αναγνωρίζονται στους συζύγους, και ιδίως, μεταξύ αυτών, το δικαίωμα τεκνοθεσίας και το δικαίωμα πρόσβασης στις μεθόδους Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.

Είναι γνωστές όλες οι αντιδράσεις, που πηγάζουν ενίοτε από συντηρητικές και παρωχημένες αντιλήψεις και ενίοτε από την ιδιοτελή προσπάθεια ορισμένων να τις εκμεταλλευτούν πολιτικά για ψηφοθηρικούς λόγους. Ας σταματήσει όμως η υποκρισία τουλάχιστον όσον αφορά στο τι σημαίνει δημοκρατικό κράτος δικαίου και προσήλωση στην προστασία αδιαπραγμάτευτων θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Το κράτος δικαίου δεν επιδέχεται ούτε ανέχεται κανενός είδους διακρίσεις. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και όσα στην πράξη αυτά συνεπάγονται δεν παραχωρούνται από κανέναν, αλλά αποτελούν παναναθρώπινες αξίες, που εξοπλίζονται με την ισχύ κανόνων δικαίου και είναι αυτονόητες σε μια πολιτισμένη κοινωνία και ιδίως στις κοινωνίες του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού. Και αυτό, γιατί, αν γίνει αποδεκτόν ότι κάποια μειοψηφία έχει μειωμένα ή μηδενικά δικαιώματα, τότε το πρόβλημα δεν είναι μόνο όσων υφίστανται τις δυσμενείς διακρίσεις, αλλά και όσων τις ανέχονται ή τις στηρίζουν με οποιαδήποτε επιχειρήματα. Σε τελική ανάλυση, η λογική αυτών των διακρίσεων είναι η ίδια λογική, που οδήγησε κάποτε στα κίτρινα και τα ροζ άστρα στο μανίκι, με τις γνωστές τραγικές συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Για το δημοκρατικό κράτος δικαίου, ακραία και στρεβλή είναι η αντίληψη ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δεν έχουν το δικαίωμα ούτε να παντρεύονται ούτε να υιοθετούν παιδιά. Εξίσου ακραία και στρεβλή είναι και η αντίληψη ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δεν πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα στην εργασία, στην περιουσία, στη κληρονομιά, στην κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη, στην ασφάλεια της καθημερινής ζωής τους κλπ., αφού ακραία συνέπεια αυτών των αντιλήψεων είναι αιματηρά δράματα, όπως η δολοφονία του Ζάκ -Ζάκι- Κωστόπουλου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κατά τη διακυβέρνησή του προχώρησε σε τρία πολύ σημαντικά νομοθετήματα και άνοιξε τον δρόμο για την άρση αυτών των άδικων, άνισων και παρωχημένων από κάθε άποψη αντιλήψεων, δυσμενών διακρίσεων και αρνητικών συνεπειών, που παράγουν.

-Το 2015, με το Ν.4356/2015 επέκτεινε το σύμφωνο συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια με τις έννομες συνέπειες, που υπάρχουν για το ζευγάρι να αντιστοιχούν σε αυτές του γάμου.

-Το 2016, κατοχύρωσε με το Ν.4443/2016 την απαγόρευση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας, καθώς και χαρακτηριστικών φύλου.

-Το 2018 με το Ν.4538/2018 έγινε το πρώτο βήμα για την αναγνώριση ως ανάδοχων γονιών και ομόφυλων ζευγαριών στο πλαίσιο του συμφώνου συμβίωσης.

Ωστόσο, έχουμε αργήσει. Και τώρα το ερώτημα είναι πώς θα τοποθετηθούν οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, κυρίως η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, απέναντι στην πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Με ποιες αντιλήψεις θα επιλέξουν να συμβαδίσουν. Και κατά πόσο η Ελλάδα θα εναρμονισθεί επιτέλους με την Ευρώπη και σε αυτό το κρίσιμο για όλους τους ανθρώπους ζήτημα.

Το 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την πρώτη στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων για την πενταετία 2020-2025, όπου, μεταξύ άλλων, επισημαίνεται ότι «Οι διακρίσεις, η βία και το μίσος κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων αντιβαίνουν στις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να εκλείψουν». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκρίνει πρωτοβουλίες σε τέσσερις άξονες:

 την αντιμετώπιση των διακρίσεων κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων

 τη διασφάλιση της προστασίας των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων

 την οικοδόμηση κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς των ΛΟΑΤΚΙ

 τον ηγετικό ρόλο, που πρέπει να αναλάβει η Ε.Ε., στο αίτημα υπέρ της ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ήρθε η στιγμή, που η Ελλάδα πρέπει να αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει. Χωρίς εκπτώσεις και χωρίς αστερίσκους.

(Ο Γιάννης Μαντζουράνης είναι δικηγόρος, μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ)